تأمین اجتماعی استان چهار محال و بختیاری، اداره کل،  از اداره‌های دولتی استان چهارمحال و بختیاری با هدف حمایت از کارگران و حقوق‌بگیران این استان.

در سال ۱۳۴۲ ش با تصویب قانون جدید بیمه‌های اجتماعی، اداره کل بیمه‌های اجتماعی کارگران تشکیل شد و سرانجام در سال ۱۳۵۴ ش با تصویب قانون تأمین اجتماعی، این اداره کل با نام «اداره کل تأمین اجتماعی» رسماً شکل گرفت و دامنه گسترده‌ای از خدمات بیمه‌ای مانند بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان، بیکاری و حوادث ناشی از کار را بر عهده گرفت. بدنبال آن در ۱۳۵۲ ش با تشکیل استان چهارمحال و بختیاری این اداره کل

در خیابان ۱۲ محرم نبش میدان ۱۲ محرم تشکیل و شروع به کار کرد. همزمان با شکل‌گیری این اداره کل در استان چهار محال و بختیاری، نهضت امام خمینی در حال شکل گیری مبارزات ملت ایران برضد حکومت پهلوی بود. در سال ۱۳۵۶ ش با اوجگیری این نهضت، کارکنان این اداره کل به صف این نهضت پیوسته با حضور در تظاهرات ضد حکومت پهلوی به صورت سازماندهی و گاهی به صورت نفری موثر بدند (فولادی).

در دوران دفاع مقدس، فعالیت‌های مالی، فرهنگی و انسانی کارکنان اداره‌کل تأمین اجتماعی استان به‌صورت منظم و هدفمند در حمایت از جبهه‌ها انجام می‌شد. کمک‌های نقدی، یکی از ارکان اصلی این حمایت‌ها بود که کارکنان اداره از طریق آن نقش مؤثری در پشتیبانی از رزمندگان داشتند. این کمک‌ها به دو صورت انجام می‌شد: یا بخشی از حقوق یک یا چند روز که مستقیماً به حساب ستاد پشتیبانی جنگ استان واریز می‌شد‌، و یا آن را به حساب ستاد پشتیبانی جنگ وزارت رفاه و تأمین اجتماعی کشور منتقل می‌‌کردند تا از محل آن، اقلام و تجهیزات مورد نیاز جبهه تهیه و ارسال گردد (یعقوبی).

اعزام نیرو به جبهه بخش دیگری از پشتیبانی اداره کل در حمایت از جنگ بود؛ به‌طوری‌که اعزام آنان به دو شیوه انجام می‌گرفت: گروهی از کارکنان به‌صورت رسمی و با مأموریت سازمانی به مناطق عملیاتی اعزام می‌شدند(سپاه، گواهی خدمت؛ سپاه، درخواست).گروهی دیگر، با انگیزه‌های دینی، انقلابی و حس مسئولیت‌پذیری، به‌صورت خودجوش و داوطلبانه بود (فولادی؛ یعقوبی).

پوشش بیمه‌ای رزمندگان آسیب‌دیده‌ای که دارای بیمه تأمین اجتماعی بودند یکی دیگر از عملکرد این اداره کل در پشتیبانی و خدمات به رزمندگان بود. این افراد با در دست داشتن معرفی‌نامه‌ای از نهاد یا ارگان ذی‌ربط، به اداره کل تأمین اجتماعی مراجعه می‌کردند و پس از بررسی وضعیت جسمی آنان توسط کمیسیون پزشکی اداره کل و تعیین مدت دوره درمان، اداره کل حقوق دوره درمانی آنان را پرداخت می‌کرد. افزون بر این، مجروحان می‌توانستند از سایر مزایا و خدمات بیمه‌ای متناسب با وضعیت خود نیز استفاده کنند(فولادی). همچنین، رزمندگانی که در جریان جنگ دچار مجروحیت‌های شدید می‌شدند و میزان آسیب‌دیدگی آنان طبق ارزیابی‌های تخصصی کمیسیون پزشکی تأمین اجتماعی در حدی بود که توان ادامه فعالیت شغلی را از دست می‌دادند، اگر ازکارافتاده شناخته می‌شدند، با تأیید رسمی کمیسیون پزشکی اداره کل، مشمول دریافت مستمری ازکارافتادگی بودند و می‌توانستند از تمامی مزایای پیش‌بینی‌شده برای این گروه از بیمه‌شدگان، از جمله خدمات درمانی و حمایت‌های معیشتی، بهره‌مند گردند(سپاه،معرفی نامه).

یکی از اقدامات مهم اداره کل تأمین اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری، ارائه خدمات درمانی به سربازان وظیفه بود. این سربازان، با در دست داشتن معرفی‌نامه‌ای از یگان‌ها و ارگان‌های نظامی مربوطه، به این اداره کل مراجعه کرده و پس از طی مراحل اداری، برای آنان دفترچه درمانی صادر می‌شد. این دفترچه‌ها آنان را پوشش خدمات درمانی تأمین اجتماعی قرار می‌داد و امکان بهره‌مندی از خدمات بهداشتی و درمانی را برای مدتی معین فراهم می‌ساخت (سپاه...، معرفی نامه، ۲۰ مهر ۱۳۶۶، ۲۷ آبان ۱۳۶۶).

 از سال ۱۳۶۶ ش، به‌منظور سازماندهی و نظم‌بخشیدن فعالیت اداره در پشتیبانی از جنگ، پایگاه بسیج بانام حمزه سیدالشهدا تأسیس شد (فولادی). این پایگاه از همان ابتدا با اعزام نیروهای داوطلب به جبهه‌های دفاع مقدس، مشارکت در جمع‌آوری کمک‌های مردمی و حضور مؤثر در مناسبت‌های ملی و مذهبی، فعالیت خود را آغاز کرد (فولادی). با وجود این اطلاعات دقیقی از عملکرد اداره کل در دست نیست و شاید هم به‌سبب ادغام آن با اداره کل و ادارات دیگر است (در خصوص ادغام این ادارات نک: ادامه مقاله).

پس از پایان جنگ اقدامات اداره کل در ارتباط به ایثارگران و خاناوده‌های آنان حتی پس از جنگ ادامه پیدا کرد و مهمترین بخش آن، احتساب سوابق حضور رزمندگان در جبهه بود. رزمندگانی که در سال‌های جنگ تحمیلی در جبهه حضور فعال داشتند، می‌توانستند بدون پرداخت حق بیمه، با ارائه مدارک و مستندات حضور در جبهه، سابقه خدمت خود را به اداره کل ارائه دهند. پس از بررسی و تأیید مدارک توسط واحدهای مربوطه، مدت حضور ایشان در جبهه سابقه بیمه‌ای منظور می‌شد (فولادی). درراستای خدمات اجتماعی به رزمندگان، این اداره کل در مجموعه اداره کل خود برای ارائه خدمات بهتر به ایثارگان و خانواده‌های آنان، در ۱۳۷۱ ش امور ایثارگران اداره کل را بنیان نهاد. در راستای ارج نهادن به مقام شامخ ایثاگران و خانواده‌های ایشان اقدام به شناسایی دقیق ایثارگران شاغل و بازنشسته، پیگیری مطالبات آنان و ارتقاء منزلت اجتماعی این قشر، توانسته سطح رضایتمندی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد و افزون بر وظایف اجرایی، در عرصه‌های فرهنگی و ارزشی نیز حضوری فعال داشته است؛ از جمله مشارکت پررنگ در راهپیمایی‌ها ۲۲ بهمن و روز قدس، حضور در مراسم تشییع شهدا، برگزاری آیین‌های تجلیل از خانواده‌های ایثارگران، و همچنین برپایی نشست‌های فرهنگی و کارگاه‌های ترویجی با محوریت فرهنگ ایثار و شهادت کرد (یعقوبی).

این اداره کل در ۸ تیر ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و تصویب شورای نگهبان در ۱۲ تیر همان سال به تبع از تشکیل ورزات تعاون، کار و امور اجتماعی و رفاه و تأمین اجتماعی از حاصل ادغام سه وزارتخانۀ رفاه و تأمین اجتماعی، کار و امور اجتماعی و تعاون، در استان چهارمحال وبختیاری اداره کل تأمین اجتماعی استان چهار محال و بختیاری را با اداغام دو اداره‌کل تعاون، کار و امور اجتماعی، و رفاه به‌نام اداره‌کل تعاون، کار و امور اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری تشکیل داد. باوجود این فعالیت های آن در خصوص ترویج فرهنگ و ایثار وشهادت در چهارچوب اداره کل جدید انجام می‌شود.

مآخذ:  احمدی، علی (مسئول امور ایثارگران اداره‌کل تعاون، کار و امور اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری)، مصاحبه با مولف، ۱۷ فروردین ۱۴۰۳؛ سپاه انقلاب اسلامی استان، گواهی خدمت یک تن از رزمندگان، سند مورخ ۱۳ مهر ۱۳۶۶، سند بش، موجود در اسناد اداره‌کل حفظ آثار ونشر ارزش‌های دفاع مقدس استان چهارمحال و بختیاری؛ همان، معرفی سرباز وظیفه، سند مورخ ۲۰ مهر ۱۳۶۶، شم بازیابی ۱۰۰۱۵، موجود در همان‌جا؛ همان، معرفی سرباز وظیفه، سند مورخ ۲۷ آبان ۱۳۶۶، شم بازیابی۱۱۷۳۳، موجود در همان‌جا؛ همان، درخواست مأموریت یک تن از بسیجیان پایگاه اداره، سند مورخ ۱۸ بهمن ۱۳۶۶، شم بازیابی ۱۰۷۲۹، موجود در همان‌جا؛ همان، گواهی خدمت یک تن از کارکنان اداره‌کل تأمین اجتماعی، سند مورخ ۱۹ خرداد ۱۳۶۷، شم بازیابی ۷۰۰۶، موجود در همان‌جا؛ همان، درخواست مأموریت یک تن از کارکنان اداره، سند مورخ ۲۶ خرداد ۱۳۶۷، شم بازیابی ۲۶۹۶۰، موجود در همان‌جا؛ ستاد سپاه ناحیه استان تعاونی پرسنل، معرفی یک تن از جانبازان برای از کار افتادگی، سند مورخ ۱۱ آبان ۱۳۶۶، شم بازیابی۲۲۴۴۱۰۹۶۸، موجود در اسناد اداره‌کل حفظ آثار ونشر ارزش‌های دفاع مقدس استان چهار محال و بختیاری؛ فولادی،حسین (از کارکنان وقت اداره‌کل تأمین اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری)، مصاحبه با همو، ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴؛ یعقوبی، تورج (از کارکنان وقت اداره‌کل تأمین اجتماعی اجتماعی استان چهارمحال و بختیاری)، مصاحبه با همو، ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳. 

 /رضا قوامی دهکردی/